ΕΝΑ ΠΡΩΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου
Μόλις δημοσιεύθηκε στο διαδίχτυο το νέο καταστατικό της Εκκλησίας της Κύπρου. Μια πρώτη ανάγνωση του καταστατικού με οδήγησε σε τρία συμπεράσματα:


Η ΕΚΛΟΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ
Το νέο καταστατικό ορθώς - ΟΡΘΟΤΑΤΑ - περιόρισε τη συμμετοχή του λαού στην εκλογή επισκόπων. Οι Αγιοι Πατέρες στις Οικουμενικές Συνόδους απέκλεισαν το λαό από την εκλογή των επισκόπων επειδή η πείρα τους δίδαξε ότι δεν είναι προς το συμφέρον της Εκκλησίας. Αν μάλιστα ζούσαν στις μέρες μας οι Αγιοι Πατέρες των Οικουμενικών Συνόδων για να διαπιστώσουν ποια κομματική κραιπάλη οργιάζει στις εκλογές των επισκόπων της Κύπρου κατανοούμε πόσο πιο σοβαρούς λόγους θα είχαν για την απαγόρευση της συμμετοχής του λαού στην εκλογή των επισκόπων.
Με το νέο καταστατικό της Εκκλησίας της Κύπρου ο λαός συμμετέχει - ως ένα σημείο - στην εκλογή επισκόπων. Καταρτίζει τρόπο τινά το τριπρόσωπο, αλλά από εκεί και πέραν οι επίσκοποι έχουν - και πρέπει να έχουν - τον κύριο λόγο στην εκλογή των επισκόπων.

ΤΟ ΜΕΤΑΘΕΤΟΝ ΑΠΕΚΛΕΙΣΘΗ
Από ότι διαπιστώσαμε - ex silentio - το μεταθετόν τελικά δεν εισήχθη στο νέο καταστατικό. Δοξάζουμε τον Αγιο Θεό για το θαύμα επειδή έντονες και απόλυτα έγκυρες πληροφορίες έλεγαν ότι, για πρώτη φορά στην Ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου, θα εισαγόταν - και μάλιστα με ομοφωνία των επισκόπων της-, ο αντικανανικός και Θεομίσητος θεσμός του μεταθετού.
Δεν γνωρίζουμε τα παρασκήνια της αποσόβησης της υιοθέτησης αυτής της νομοθεσίας γι’ αυτό τους άγνωστους εις ημάς επίσκοπο ή επισκόπους που συνέτειναν στην αποσόβηση αυτής της παρανομίας θερμά και εκ βάθους καρδίας ευχαριστούμε και τον Δωρεοδότη Κύριο υμνούμε και δοξάζουμε για το μέγεθος της ευεργεσίας.
Αν στο μέλλον πληροφορηθούμε το όνομα ή τα ονόματα των αρχιερέων της Εκκλησίας της Κύπρου οι οποίοι πρωτοστάτησαν στην αποσόβηση εισαγωγής του μεταθετού θα επανέλθουμε για να τους απονείμουμε την ονομαστική εύφημη μνεία και να τους εκφράσουμε τις εκ βαθέων ευχαριστίες.

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΕΝΟ
Μια επιφύλαξη. Υπάρχει ρήτρα στο νέο καταστατικό που αφορά την εκδίκαση παραπτωμάτων επισκόπων η οποία φοβούμαι ότι βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα θα δημιουργήσει δυσκολίες.
Συγκεκριμένα η ανάγκη ύπαρξης 12μελούς συνοδικού δικαστηρίου είναι ενδεχόμενο να δημιουργήσει προβλήματα.
Για να αντιληφθούμε στην πράξη το πρόβλημα θα αναφέρω ένα ΥΠΟΘΕΤΙΚΟ πρόβλημα για να διαπιστωθεί ότι υπάρχει καταστατικό κενό που δημιουργεί ή είναι ενδεχόμενο να δημιουργήσει σοβαρή κρίση.
Ας υποθέσουμε ότι σε κάποια χρονική στιγμή προκύπτουν αδιάσειστα στοιχεία ότι ένας επίσκοπος της Εκκλησίας της Κύπρου ενέχεται σε σοβαρότατες και απολύτως εξακριβωμένες ποινικά κολάσιμες πράξεις που επισύρουν εναντίον του την ποινή της καθαίρεσης.
Για να καθαιρεθεί όμως σύμφωνα με το καταστατικό πρέπει να συγκροτηθεί σύνοδος τουλάχιστον 13 μελής(12 + ο πρόεδρος του συνοδικού δικαστηρίου). Τι θα συμβεί αν ο υπόδικος επίσκοπος που έπεσε σε σοβαρότατα παραπτώματα ελέγχει ας πούμε τρεις ή περισσότερους Συνοδικούς, οι οποίοι τυχόν θα αρνηθούν να συμμετάσχουν στη συγκρότηση του συνοδικού δικαστηρίου;
Δεν υπάρχει πρόνοια στο καταστατικό για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Ο κραυγαλέα ένοχος αυτός επίσκοπος θα μπορεί κάλλιστα να μείνει αδίκαστος και ατιμώρητος εξαιτίας του υφιστάμενου κενού, επειδή η σύνοδος της Εκκλησίας της Κύπρου έχει 17 αρχιερείς και η τυχόν άρνηση 3 ή περισσοτέρων αρχιερέων να συμμετάσχουν στη συγκρότηση συνοδικού δικαστηρίου θα επιφέρει την ατιμωρησία του ενόχου.
Το ίδιο πρόβλημα θα δημιουργηθεί αν ο υπόδικος ζητήσει την εξαίρεση κάποιων συνοδικών από το δικαστήριο επειδή έχουν προσωπικές διαφορές ή επειδή εξεφράσθησαναρνητικά στο παρελθόν γι’ αυτόν.
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα. Γιατί υπάρχει αυτή η δεσμευτική πρόνοια της κατ’ ανάγκην συγκρότησης 12μελους συνοδικού δικαστηρίου χωρίς να υπάρχει ασφαλιστική δικλείδα για την αντιμετώπιση κάποιας κρίσεως;
Γιατί δεν υπάρχει λ.χ. πρόνοια που επιτρέπει την πρόσκληση αρχιερέων από άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, αν παρουσιασθεί πρόβλημα;

ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΑΣΥΝΕΠΕΙΑ
Δεύτερο συναφές ερώτημα. Γιατί η Σύνοδος αποφάσισε ότι πρέπει να υπάρχει 13 μελές (με τον πρόεδρο) συνοδικό δικαστήριο για την εκδίκαση επισκοπικού παραπτώματος; Ο ίδιος κανόνας που προβλέπει συγκρότηση 12 μελούς επισκοπικού δικαστηρίου για την εκδίκαση παραπτωμάτων αρχιερέων (ιβ΄Καρθαγένης) προβλέπει και την ύπαρξη τουλάχιστον 6μελούς (+ ο πρόεδρος) συνοδικού δικαστηρίου για την εκδίκαση παραπτωμάτων πρεσβυτέρων.
Βάσει ποιας λογικής ή συνέπειας προς τους Κανόνες η εκδίκαση των παραπτωμάτων των ιερέων γίνεται από πενταμελή Σύνοδο ενώ για τους αρχιερείς υπάρχει εμμονή στο γράμμα του ιβ΄κανόνα της Καρθαγένης που πρόβλέπει 12 μελές επισκοπικό δικαστήριο;
Θα επανέλθουμε, συν Θεώ, για να εξηγήσουμε ποια είναι η ρίζα της προβληματικής αυτής ρήτρας του νέου καταστατικού της Εκκλησίας της Κύπρου και θα δούμε και ορισμένες άλλες διατάξεις του νέου καταστατικού που προσκαλούν για σχολιασμό.